Kısa açıklamalı Nehc el Belağa’dan bir ders
Hutbe 186 – Bazı insanlar, Allah’a taptıklarını zannederek, kendi hayallerinde yarattıkları bir tanrıya taparlar!
Müminlerin Emiri İmam Ali (a.s):
ما وَحَّدَهُ مَنْ كَيَّفَهُ، وَ لا حَقيقَتَهُ أصابَ مَنْ مَثَّلَهُ، وَ لا اِيّاهُ عَنى مَنْ شَبَّهَهُ، وَ لا صَمَدَهُ مَنْ اَشارَ اِلَيْهِ وَ تَوَهَّمَهُ؛
Allah’a nitelik isnat eden, onu birlememiş; örneklendiren O’nun hakikatini kavrayamamış; teşbih eden O’nu kastetmemiştir. O’na işaret eden ve tevehhüm eden O’nu ihtiyaçsız bilmemiştir.
Kısa bir açıklama
Allah’ı aramak, Allah’ı bilmek, Allah’ı sevmek, Allah’a ibadet etmek insan fıtratınada kurumsallaşmıştır, dolayısıyla hiç kimse Allah’ın varlığını inkar edemez veya bu doğal eğilimden kaçamaz. Ancak gerçek ve eşsiz Tanrı’nın yerine sahte ve çoklu tanrıları koymak mümkündür ki bu da şirktir.
Cahil ve kibirli insan, varlığının inkar edilemeyeceğini görür, fakat tanrısının el yapımı ve kendi emri altında olmasını ister; Bu nedenle Cenâb-ı Hakk’a adanması gereken bütün fıtrî imanını ve sevgisini, sahte ve kendi kendini yaratan ilahlara atar!
«وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ» (البقره، 165)
İnsanlar arasında, Allah dışında bir takım eşler (ortaklar) edinen ve onları Allah’ı severcesine sevenler vardır. İman edenlerin Allah’ı sevmesi ise hepsinden kuvvetlidir. Keşke zalimler azabı gördükleri zaman (anlayacakları gibi) bütün kuvvetin Allah’a ait bulunduǧunu ve Allah’ın azabının çok şiddetli olduǧunu (önceden) görebilselerdi!
Her türlü tanrıyı yaratmak
- – En cahil insanlar kendi elleriyle heykeller yapıp şöyle dediler: “Bu tanrıça üstündür – bu güzellik tanrıçasıdır – bu güç tanrıçasıdır – bu intikam tanrıçasıdır ve…” ve bu cahil tanrı yapıcı hala Çin gibi en gelişmiş ülkelerde, Japonya, Hindistan, Malezya, Amerika vb. hala popüler!
- – Kâfirler ve müşrikler, konumlarını ve güçlerini korumak için, dünya mallarına sahip olmak ve insanlara hükmetmek için, onları aldatmayı gerektirir; Allah’ın peygamberlerinin kavimlerine nüfuz ederek onların zihinlerine batıl düşünceleri aşılamışlar, hatta Tevrat, İncil gibi kutsal kitapları tahrif etmişlerdir. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmuştur: “Yahudilerin bu konuşması, önceki kâfirlerin konuşmasının aynıdır.”
Yahudiler dediler ki: “Üzeyir Allah’ın oğludur – Allah’ın bedeni ve uzuvları vardır – Beyaz sakallı yaşlı bir adam olarak yeryüzüne geldi – Unutkan oldu – Allah’ın eli bağlıdır – Biz Allah’ın çocuklarıyız ve…! ” – Bu Yahudi müşrikler İsa aleyhisselamın cemaatine sızmışlar ve geride kalmamak için şöyle demişlerdi: “Mesih Allah’ın oğludur – Allah’ın bir bedeni vardır – O yeryüzüne geldi ve kulları O’nu çarmıha gerdiler ve …”; Tıpkı kafirlerin söylediği gibi!
«وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ» (التوبة، 30)
Yahudiler: “Üzeyir Allah’ın oğludur ” dediler. Hıristiyanlar da “Mesih, Allah’ın oğludur. ” dediler. Bu onların ağızlarında geveledikleri sözlerden ibarettir. Onlar, sözlerini daha önce geçmiş kâfirlerin sözlerine benzetiyorlar. Hay Allah kahredesiler! Nasıl da haktan batıla döndürülüyorlar?
Yahudi ve Hıristiyan kâfirlerin hurafe fikir ve inançlarının bu etkisinden Müslümanlar da muaf değildi! Eş’ari ve Mu’tezile’nin kader veya saf özgür irade konusundaki düşünceleri, Yahudilerin tamamen aynı sözleridir ve İngiltere, İbn Teymiyye tarafından Tanrı’nın bir bedene sahip olduğu ve İslam adına aynı sözleri tekrarlamak için Vehhabiliği yarattı!
Zihinsel ve hayali tanrılar
Ancak tanrılaştırma bununla sınırlı değildir; Kendini çok dindar ve Müslüman sanan pek çok insan, aynı zamanda insanlar gibi duygu ve algılara sahip olan bir tanrıyı da zihninde yaratır! Ve üzerine Allah’ın adını yazıp O’na ibadet ederler, Allah gibi gizli ve hayali ihtiyaçları vardır; Bu nedenle onu eleştirmeye, cesurca ona saldırmaya ve hatta kendi istekleri doğrultusunda tanrı olabilmesi için onda değişiklik yapmaya cesaret ediyorlar!
Emir el-Müminin’in (Allah’ın selâmı üzerine olsun) beyanı
Teolojide şöyle deriz: “Tanrı’nın hayat, ilim, hikmet, kudret gibi bazı sıfatları vardır; Fakat beden sahibi olmak, sınırlı olmak, zayıflık, kusur, noksanlık gibi olumsuz sıfatlar ona caiz değildir.
Ancak Emirül Müminin (a.s) bu hayali tanrılara atıfta bulunarak şöyle diyor: “Yüce Allah’ın niteliğini ve mahiyetini tanımlayanlar – O’na benzetenler veya onu benzer kabul edenler ve… Onu tanımamışlar ve ona yönelmiyorlar, aksine zihınlerinda ve hayallerinde bir tanrı yaratıp ona tapıyorlar.
Dolayısıyla bir kimse yaratılış sıfatlarını Allah’a (Sübhanehu ve Te’ala) atfederse, o kişi, zihinın ve illüzyonlarının yarattığı Allah’ın yerine geçer ve ona ibadet eder ve Sübhan (Allah) olan gerçek Allah’a dair hiçbir bilgisi ve dikkati yoktur.